Narzędzia
Obecny model finansowania działalności PGE uwzględnia wykorzystywanie środków z działalności podstawowej, finansowanie dłużne w postaci kredytów w bankach komercyjnych oraz programów obligacyjnych, kredytów z Banku Gospodarstwa Krajowego („BGK”), kredytów z instytucji multilateralnych takich jak Europejski Bank Inwestycyjny („EBI”) czy Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju („EBOR”), jak również w formie finansowania preferencyjnego. Wewnątrz Grupy, w celu efektywnego zarządzania płynnością, wykorzystywany jest system cash pooling, w którym uczestniczy 31 spółek Grupy.
Ambitny program inwestycyjny w wysokości ok. 34 mld PLN, realizowany w latach 2016-2020, wymaga długofalowego planowania i zabezpieczenia finansowania z zewnętrznych źródeł.
Politykę finansowania Grupy PGE cechują zróżnicowane terminy zapadalności poszczególnych instrumentów finansowych, co wraz z dywersyfikacją źródeł finansowania sprzyja optymalizacji kosztu finansowania Grupy. Aspiracją Grupy jest prowadzenie odpowiedzialnej polityki finansowej, w tym utrzymywania zadłużenia netto względem zysku EBITDA na poziomie, który pozwoli na utrzymanie ocen wiarygodności kredytowej (ratingów) na poziomie inwestycyjnym.
W maju 2019 roku PGE przeprowadziła emisję obligacji w ramach Programu obligacji krajowych. Emisja, rozliczona 21 maja, zakończyła się sukcesem – PGE wyemitowała obligacje o łącznej wartości 1,4 mld PLN. Subskrypcja dwukrotnie przekroczyła oferowaną podaż. Obligacje zostały wyemitowane w dwóch seriach: 1 mld PLN z 10-letnim terminem zapadalności i 400 mln PLN z 7-letnim terminem zapadalności. Była to pierwsza w Polsce publiczna emisja obligacji o 10-letnim horyzoncie inwestycyjnym wyemitowanych przez przedsiębiorstwo przemysłowe. Uzyskaliśmy również korzystne warunki: oprocentowanie obu serii obligacji oparte będzie na zmiennej stawce 6-miesięcznej stopy WIBOR powiększoną o marżę w wysokości, odpowiednio 140 i 120 punktów bazowych.
W emisji wzięło udział kilkadziesiąt instytucji o zróżnicowanym profilu, m.in. fundusze emerytalne i inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe oraz banki. Emisja obligacji uzyskała od agencji Fitch rating niezabezpieczonego zadłużenia na skali krajowej na poziomie AA(pol) – oznacza to, że emisja reprezentuje bardzo niskie ryzyko w porównaniu z innymi emisjami występującymi w Polsce.
W grudniu 2019 r. PGE zawarła z EBI umowę kredytową na kwotę do 272,5 mln zł. Celem kredytu jest finansowanie nakładów inwestycyjnych na projekt budowy nowych lądowych farm wiatrowych zlokalizowanych na wybrzeżu Morza Bałtyckiego w Polsce. Inwestycja obejmuje trzy farmy wiatrowe: Starza, Rybice i Karnice II (tworzących wspólnie projekt Klaster) o łącznej moc zainstalowanej do 97 MW. EBI udostępni PGE celową linię kredytową na okres do 17 lat na kwotę stanowiącą ok. 50 proc. wartości projektu. Kredyt pozyskany został jako finansowanie projektów, które są w 100 proc. kwalifikowalne w ramach celu EBI dotyczącego działań na rzecz ochrony klimatu (takich jak np. trzy farmy wiatrowe na lądzie). Umowa zawarta między PGE a EBI na chwilę jej podpisania była pierwszym tego typu projektem energetycznym wśród kredytobiorców EBI, zatwierdzonym po przyjęciu nowej polityki kredytowej banku dla sektora energetycznego.
Zasada działania, w dużym skrócie, polega na pokrywaniu niedoborów pieniężnych części spółek z nadwyżek wypracowanych przez inne spółki z grupy. Mechanizm ten opiera się na agregowaniu zasobów pieniężnych spółek na jednym wspólnym koncie, którym zarządza tzw. pool leader – w naszym przypadku jest to PGE S.A. W cash poolingu bierze udział jeszcze 30 spółek z naszej Grupy Kapitałowej, a usługa zapewniana jest przez 2 banki: PKO BP S.A. oraz Bank Pekao S.A. Cash pooling pozwala na optymalizację przepływów pieniężnych i efektywne zarządzanie płynnością. Dzięki wykorzystaniu wewnątrzgrupowych nadwyżek finansowych przyczynia się do mniejszego zapotrzebowania na finansowanie zewnętrzne i obniża koszty usług bankowych. Cash pooling, w zależności od wahań płynności finansowej, może okresowo ograniczać zadłużenie zewnętrzne Grupy nawet o kilkaset milionów złotych.
Cash pooling to metoda zarządzania finansami, która została stworzona z myślą o spółkach działających w ramach grupy kapitałowej o rozbudowanej strukturze organizacyjnej.
Grupa PGE finansuje swoje wydatki przede wszystkim z działalności bieżącej, czyli przychodów ze sprzedaży o relatywnie stabilnej strukturze. Aktualnie realizujemy kapitałochłonny program inwestycyjny, który wymaga również zewnętrznego finansowania. Naszym celem jest budowanie i utrzymanie zadłużenia o zróżnicowanej strukturze pozwalającej na elastyczne zarządzanie kosztem finansowania.
Poniżej prezentujemy strukturę naszego zadłużenia w podziale na rodzaje finansowania, terminy zapadalności, strukturę zadłużenie według walut i rodzaju oprocentowania, a także zmianę zadłużenia brutto i netto w kolejnych okresach.
Zadłużenie i dostępne finansowanie w podziale na rodzaje finansowania (środki gwarantowane) według stanu na dzień 31 grudnia 2019, w mln PLN
Zapadalność zadłużenia GK PGE wg stanu na dzień 31 grudnia 2019, w mln PLN
PGE jako podmiot korzystający z różnego rodzaju finasowania zewnętrznego, w tym również papierów dłużnych, korzysta z usług agencji ratingowych, które nadają kredytobiorcom oceny wiarygodności kredytowej tzw. ratingi. Agencje ratingowe na potrzeby oceny wiarygodności kredytowej przyjęły wielostopniowe skale ocen bazujące na oznaczeniach literowych (tradycyjnie potrójne, przy czym AAA lub Aaa oznacza ocenę najwyższą).
PGE S.A. posiada ratingi nadane przez dwie agencje ratingowe Fitch Ratings Ltd. („Fitch”) oraz Moody’s Investors Service Limited („Moody’s”).
W 2019 i 2020 roku obie agencje ratingowe: Moody’s i Fitch utrzymały długoterminowy rating PGE S.A. na poziomie inwestycyjnym
| Wyszczególnienie | Moody’s | Fitch Ratings |
|---|---|---|
| Rating długoterminowy PGE | Baa1 | BBB+ |
| Perspektywa ratingu | stabilna | stabilna |
| Data nadania ratingu | 2 września 2009 roku | 2 września 2009 roku |
| Data ostatniego potwierdzenia ratingu | 16 grudnia 2019 roku | 7 lipca 2020 roku |
| Rating długoterminowy Polski | A2 | A- |
| Perspektywa ratingu | stabilna | stabilna |
W 2019 i 2020 roku obie agencje ratingowe Moody’s i Fitch utrzymały długoterminowy rating PGE S.A. na poziomie inwestycyjnym. Oceny wyniosły odpowiednio Baa1 i BBB+, obie z perspektywą stabilną. Obie agencje podkreślają, że utrzymanie tych ocen wynika z silnej pozycji PGE S.A. w polskim sektorze energetycznym.
Według agencji Fitch pozytywna ocena jest wyrazem silnej pozycji biznesowej PGE, która jest największą grupą energetyczną w Polsce i jednym z największych wytwórców energii w Europie Środkowej. Pozycję finansową PGE wspierać ma najniższy poziom zadłużenia spośród polskich grup energetycznych, który powinien w kolejnych latach wzrastać ze względu na zwiększone nakłady inwestycyjne w okresie transformacji źródeł wytwórczych oraz niższe marże w segmencie Energetyki Konwencjonalnej. W okresie 2020-2024 zakładany przez Fitch wskaźnik dźwigni finansowej netto opartej na przepływach środków z działalności operacyjnej (FFO) wzrośnie do poziomu 2,5x, wciąż pozostawiając zapas bezpieczeństwa w stosunku do wartości granicznej dla obecnego ratingu na poziomie 3x. Stabilność wyników finansowych Spółki zwiększa fakt, że zysk EBITDA budowany jest w dużym stopniu (do 90 proc.) w oparciu o źródła regulowane lub quasi-regulowane (dystrybucja, energetyka odnawialna, ciepłownictwo oraz rynek mocy).
Moody’s w swoim ostatnim komunikacie z grudnia 2019 roku podkreśla silną wiodącą pozycję rynkową Grupy PGE w Polsce, rosnący udział przychodów z działalności regulowanej związanej z sieciami dystrybucyjnymi oraz ciepłem systemowym, jak również umiarkowany poziom zadłużenia. Ocena wiarygodności kredytowej uwzględnia przy tym znaczący udział energetyki węglowej w portfolio Grupy, dużą ekspozycję na zmienność giełdowych cen energii elektrycznej wobec znaczącego udziału kosztów stałych prowadzonej działalności oraz wysokie nakłady inwestycyjne angażujące środki z działalności operacyjnej. Ratingi przyznane przez obie agencje potwierdzają długoterminową wiarygodność PGE S.A. na rynku kapitałowym i kredytowym.
Poniższe zestawienie przedstawia porównanie ocen ratingowych PGE z ocenami innych polskich spółek (stan na 24 lipca 2020 r.).
Rating PGE vs inne polskie „utilities”.
| Spółka | Rating Fitch | Rating Moody’s | Rating S&P |
|---|---|---|---|
| PGE | BBB+ stabilny | Baa1 stabilny | n/d |
| Enea | BBB stabilny | n/d | n/d |
| Energa | BBB- stabilny | n/d | n/d |
| Tauron | BBB- stabilny | n/d | n/d |
| PGNiG | BBB stabilny | Baa2 stabilny | n/d |
| PKN Orlen | BBB- stabilny | Baa2 pozytywny | n/d |
| Polska | A- stabilny | A2 stabilny | A- stabilny |
Grupa PGE jest odpowiedzialnym płatnikiem podatków – zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym. Jesteśmy ważnym partnerem dla lokalnych społeczności i samorządów. Podatki, jakie odprowadzamy do gmin, w których prowadzimy działalność biznesową, niejednokrotnie stanowią istotną część ich budżetu. (więcej: Impuls rozwojowy).
Dla spółek Grupy PGE – jako podmiotów gospodarczych – zasadnicze znaczenie ma opodatkowanie dochodów (podatek dochodowy od osób prawnych), opodatkowanie obrotów (podatek od towarów i usług VAT, podatek akcyzowy) oraz opodatkowanie majątku (podatek od nieruchomości i od środków transportowych).
Wartość podatku dochodowego zapłaconego przez spółki Grupy Kapitałowej PGE w roku 2019 wyniosła 555 mln PLN, a efektywna stawka podatkowa wyniosła 16%.
Podatkowa Grupa Kapitałowa
Od 18 września 2014 roku PGE S.A. oraz 30 spółek z Grupy PGE są członkami podatkowej grupy kapitałowej pod nazwą „PGK PGE 2015”. Umowa PGK została zawarta na 25 lat i obowiązuje od 1 stycznia 2015 roku. Spółką reprezentującą PGK jest PGE S.A.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych traktuje podatkową grupę kapitałową jako odrębnego podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Oznacza to, że spółki wchodzące w skład PGK PGE 2015 tracą odrębną podmiotowość dla celów podatku CIT, a podmiotowość tę zyskuje PGK PGE 2015 jako całość. Przedmiotem opodatkowania w PGK PGE 2015 jest dochód ustalony od łącznego dochodu Grupy, obliczonego jako nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących Grupę nad sumą ich strat. Odrębność podmiotowa PGK PGE 2015 istnieje wyłącznie na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych. Nie należy jej utożsamiać z odrębną podmiotowością prawną. Nie przenosi się ona również na grunt innych podatków, w szczególności każda ze spółek tworzących PGK PGE 2015 jest nadal odrębnym podatnikiem podatku VAT, podatku od czynności cywilnoprawnych, a także płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych.
Zgodnie z zawartymi umowami, gdy dana spółka należąca do podatkowej grupy kapitałowej wykazuje zysk podatkowy, przekazuje odpowiednią kwotę podatku dochodowego do PGE S.A., która rozlicza się z urzędem skarbowym jako spółka reprezentująca. Z kolei gdy spółka należąca do PGK PGE 2015 poniesie stratę podatkową to korzyść podatkowa z tego tytułu przypada spółce reprezentującej, czyli PGE S.A. Oznacza to również, że w przypadku korekt rozliczeń podatkowych spółek ponoszących stratę podatkową, zmiana taka wpływa bezpośrednio na jednostkowe wyniki finansowe PGE S.A.
Przepływy pomiędzy spółkami należącymi do PGK PGE 2015 są realizowane w ciągu roku, w terminach poprzedzających wpłatę zaliczek na podatek dochodowy. Ostateczne rozliczenie pomiędzy spółkami należącymi do PGK następuje po złożeniu przez spółkę reprezentującą deklaracji rocznej.
Jako koncern energetyczny posiadamy szereg aktywów o dużej wartości, a nasze działania obejmują bardzo szerokie spektrum operacji. Jako firma świadoma ryzyka wypadków, działania żywiołów, a także awarii, niszczenia czy kradzieży mienia, staramy się adresować te ryzyka. W tym celu wdrożyliśmy w Grupie procedurę zarządzania ubezpieczeniami. Jej wprowadzenie służyło stworzeniu spójnego systemu zarządzania ubezpieczeniami w Grupie, które odbywa się w sposób zorganizowany z poziomu Centrum Korporacyjnego PGE tj. PGE Polskiej Grupy Energetycznej S.A. Dzięki tym działaniom posiadamy wystandaryzowane, ujednolicone zasady, formy i procedury związane z pozyskiwaniem ochrony oraz likwidacją szkód, wzmocniliśmy także pozycję Grupy PGE wobec rynku ubezpieczeniowego.
Wśród istotnych obszarów ubezpieczeń Grupy PGE znajdują się ubezpieczenia najważniejszych aktywów w zakresie ryzyk związanych z działaniem żywiołów i awariami oraz, idącej za tym, utraty przychodów. Ponadto ubezpieczamy odpowiedzialność cywilną Grupy związaną z prowadzoną działalnością i posiadanym mieniem.
Od 2016 PGE należy do Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych PZUW (TUW PZUW). TUW to alternatywa dla klasycznych towarzystw ubezpieczeniowych, które działają jako spółki akcyjne, a celem ich działania jest osiąganie zysków. TUW to zrzeszenia osób lub podmiotów, które łączy wspólny cel i interes, identyfikujących się nie poprzez powiązanie kapitałowe (jak spółka akcyjna), lecz poprzez przynależność i wzajemny cel – zamiast zysku zasadniczym celem TUW jest zaspokojenie potrzeb jego członków w zakresie ochrony ubezpieczeniowej. Przystępując do TUW PZUW w charakterze członka zyskaliśmy alternatywną metodę transferu ryzyka opartą na zasadzie wzajemności w ramach własnego Związku Wzajemności Członkowskiej GK PGE (dalej: Związek) i możliwość budowania trwałych relacji z rynkiem ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym. Taka forma transferu ryzyka oparta jest na transparentności kosztowej, co pozwala na optymalizację programu ubezpieczeniowego, kosztów ewentualnego pośrednictwa ubezpieczeniowego i reasekuracyjnego, a w konsekwencji płaconych składek. System rozliczeń składki w ramach Związku pozwala na uzyskanie zwrotów lub obniżki składki przy niskim współczynniku występowania szkód. Ewentualne dopłaty przewidziane są wyłącznie w przypadku ujemnego wyniku Związku i mogą wynieść max. 50% składki przypisanej. Związek nie uczestniczy w pokrywaniu strat TUW PZUW ani w pokrywaniu strat innych funkcjonujących związków. Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, do umów ubezpieczenia zawieranych z towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych przez podmioty będące członkami tego towarzystwa nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych, co pozwala przede wszystkim negocjować cenę, znacząco uelastycznia i skraca proces zawarcia umowy.
Dotychczasowe umowy zawarte w ramach TUW obejmują m.in. kompleksowe ubezpieczenie bloków energetycznych (PGE GiEK – oddziały Elektrownia Bełchatów, Elektrownia Turów, Elektrownia Opole, Zespół Elektrowni Dolna Odra), elektrociepłowni, które przeszły z PGE GiEK do PGE EC (Bydgoszcz, Kielce, Rzeszów, Lublin, Zgierz i Gorzów), ubezpieczenia majątku Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów i Turów (PGE GiEK), ubezpieczenie elektrowni wodnych i farm wiatrowych (PGE Energia Odnawialna), ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej całej Grupy Kapitałowej PGE. Ubezpieczycielem mienia PGE EC (z wyłączeniem elektrociepłowni przeniesionych z PGE GiEK) jest PZU S.A.
Należy jednak zaznaczyć, że członkostwo w TUW PZUW nie oznacza, że nie wykorzystujemy innych metod ubezpieczeń – w zależności od potrzeb i szacowanych kosztów współpracujemy w szerokim zakresie z towarzystwami ubezpieczeniowymi i reasekuracyjnymi oraz korzystamy z usług brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.
W roku 2019 kluczowym wydarzeniem było odnowienie ochrony ubezpieczeniowej dla naszych elektrowni konwencjonalnych. Plasowania ubezpieczeń miały miejsce na rynku charakteryzującym się wzrostem składek ubezpieczeniowych i jednocześnie podlegającemu narastającej presji dekarbonizacyjnej. W 2019 r. wszystkie liczące się koncerny ubezpieczeniowe z państw kontynentalnej Unii Europejskiej ogłosiły swoje polityki odejścia od ubezpieczania tzw. ryzyk węglowych. Aby umożliwić uczestnictwo do tej pory niezainteresowanym bezpośrednim ubezpieczaniem PGE rynkom, zaangażowaliśmy niezależnych inżynierów ryzyka w celu przeprowadzenia ankiet ubezpieczeniowych. Dodatkowo ryzyko zostało zaprezentowane ok. 30 rynkom w drodze tzw. roadshow. Ostatecznie wszystkie odnowienia ochrony ubezpieczeniowej zakończyły się sukcesem. Dzięki dywersyfikacji portfela reasekuratorów udało się uzyskać konkurencyjne ceny, w szczególności na tle innych spółek energetycznych.
